محمد بن نصیر نمیریمحمد بن نصیر نمیری در اثر آموزش‌هایی که نزد عمر بن فرات بغدادی فرا گرفت، دارای عقاید انحرافی و کفرآمیز گشت. وی با اینکه امامت حضرت هادی (علیه‌السلام) را قبول داشت، اما درباره آن امام افکار غلوآمیزی پیدا کرد. وی پس از وفات امام حسن عسکری (علیه‌السلام) به طور آشکار ادعای نیابت کرد و چنین القا نمود که امام هادی (علیه‌السلام) خدای جهانیان است و وی فرستاده و پیام‌آور اوست. ۱ - محمد بن نصیر نمیریمحمد بن نصیر نمیری، از مدعیان دروغین نیابت حضرت مهدی (علیه‌السلام) بود. ۲ - هم‌رقیب محمد بن عثمانمحمد بن نصیر نمیری، یکی از رقبای محمد بن عثمان بود که نیابت وی را قبول نداشت و خود مدعی نیابت بود. ۲.۱ - دیدگاه شیخ طوسیشیخ طوسی، در اصحاب امام جواد (علیه‌السلام) دو بار از او نام برده و هیچ شرحی دربارۀ او نداده است. [۲]
طوسي، محمد بن حسن (شیخ طوسی)، رجال طوسی، ص۴۰۷، رقم۲۳.
۲.۲ - دیدگاه علامه حلیعلامۀ حلی نیز، دو جا از او نام برده، می‌نویسد: محمد بن نصیر نمیری کسی است که امام هادی (علیه‌السلام) او را لعن کرده است. ۲.۳ - سخنی دیگر به نقل از ابن غضائریدر جای دیگر می‌نویسد: ابن غضائری دربارۀ او گفته است: محمد بن نصیر از نگاه علمی، از فضلای بصره بود (و از نظر عقیدتی) ضعیف بود. فرقۀ «نصیریه» را او تأسیس کرده و به او منسوب است. [۳]
علامه حلی، رجال العلامه، ص۲۵۴ و ۲۵۷.
۲.۴ - دیدگاه کشیدر رجال کشی نیز شرح حال او مطرح است. به نظر مرحوم کشی امام هادی (علیه‌السلام) سه نفر را لعن کرده که یکی از آن‌ها محمد بن نصیر نمیری است. ۲.۵ - سخنی دیگر به نقل از عبیدیدر جای دیگر از عبیدی نقل می‌کند: امام عسکری (علیه‌السلام) - بدون اینکه من چیزی از او بپرسم - نامه‌ای برایم فرستاد و در آن نامه، از محمد بن نصیر نمیری و حسن بن محمد بن باباقمی، اعلان انزجار کرده، فرمود: «تو و همۀ دوست‌داران ما، از آنان دوری جویید و من آن‌ها را لعن می‌کنم و لعنت خدا نیز بر آن‌ها باد! آنان از نام ما سوء استفاده کرده و اموال مردم را می‌خورند و فتنه‌انگیزی می‌کنند. آنان ما و شیعیان ما را اذیت کردند. خداوند سبحانه و تعالی آن‌ها را اذیت کند و آنان را در فتنه‌ای که ایجاد کرده‌اند، مغلوب و نابود سازد». ۳ - عقاید نمیریوی عقاید کفرآمیز و الحادی داشت که سعی می‌کرد آن را در بین عامه مردم منتشر سازد. محمد بن موسی بن حسن بن فرات نیز اسباب کار او را فراهم و او را پشتیبانی می‌کرد. ۴ - ابن فراتابن فرات از خاندان معروف بنوفرات بود. وی در بغداد و کوفه محدثی معروف بود و به نظر می‌رسد نخستین فرد از خاندان بنوفرات است که در حکومت عباسی مقامی به دست آورد. [۷]
جاسم، حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص۱۶۹.
از این‌جا نقش حکومت در حمایت و پشتیبانی از خطوط انحرافی روشن می‌شود. عقاید نمیری در کتاب الغیبة، رجال کشی و فرق الشیعه بیان شده است.۵ - سخنی از اشعریسعد بن عبداللّه اشعری گوید: محمد بن نصیر نمیری مدعی بود پیغمبر است و امام هادی (علیه‌السلام) او را مبعوث کرده است. عقیدة به تناسخ داشت و معتقد به خدایی امام هادی (علیه‌السلام) بود، نزدیکی با محارم را جایز می‌دانست و ... . [۱۰]
نوبختی، ابی‌محمد الحسن بن موسی، فرق الشیعه، ص۱۰۳، قم، مکتبة الفقیه.
۶ - سخنی از سعد بن عبداللّهسعد بن عبداللّه گوید: نمیری در آخر عمر بیمار شد و در آن حال مرد. در آن بیماری از وی پرسیدند: «جانشین تو کیست؟» او با زبان ضعیف و گرفته‌ای گفت: «احمد»؛ ولی کسی نفهمید احمد کیست؛ به همین سبب این حرف، موجب انشعاب پیروان او شد؛ عده‌ای گفتند: «مقصود نمیری، احمد فرزندش بوده است». جمعی گفتند: «احمد بن محمد بن موسی بن فرات است». و گروهی گفتند: «منظور وی احمد بن موسی بن فرات است». و فرقه‌ای گفتند: «منظور وی احمد بن ابوالحسین بن بشر بن یزید است». این انشعاب باعث پراکندگی اتباع او شد. ۷ - پانویس
۸ - منبعفرهنگنامه مهدویت، سلیمیان، خدامراد، ص۳۸۵، برگرفته از مقاله «محمد بن نصیر نمیری». |